فقه المعاملات (کتاب)کتاب " فقه المعاملات: بحوث استدلالية حول المعاملات المالية" تأليف سید محمد کاظم مصطفوی ، به بحث در باره احکام و شرايط معاملات شرعى پرداخته و تمامى ابواب فقهى مربوط به معاملات در آن گنجانده شده است. در پاورقى، آدرس منابع مورد استفاده مؤلف درج گرديده است. ۱ - انگيزه تأليف نگارنده كتاب را به گونه‌اى نگاشته تا جنبه تعليمى داشته باشد و تنها جنبه‌هاى علمى و ارائه مباحث علمى در آن لحاظ نشود و قصدش اين بوده است كه به گونه‌اى مختصر و روشن مباحث مربوط به معاملات و قواعد فقهى معاملات را ارائه نمايد. ۲ - ساختار کتاب به شيوه‌اى استدلالى و با استفاده از اقوال فقهاى امامیه به تبيين احکام فقهى معاملات پرداخته و از بيان امور حاشيه‌اى و جزئى كه در كتاب‌هاى حجيم فقهى در مورد ابواب فقهى وجود دارد پرهيز شده است. سعى مى شود بدون پيچيدگى و به زبانى ساده به بيان مباحث فقهى مربوط به معاملات و فروعات مربوط به آنها پرداخته; تا براى كسانى كه مى‌خواهند براى يادگيرى آن را مورد استفاده قرار دهند مفيد واقع شود. [۱]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص۳ .
۳ - گزارش محتوا ۳.۱ - بيعدر ابتدا مباحث مربوط به بیع بيان شده است. تعريفى از بيع، عقد و اقسام آنها ارائه شده، سپس شروط عقد بيع و شروط متعاقدين در انعقاد عقد بيع مورد بحث قرار گرفته است. نگارنده بلوغ، عقل، اختیار ، قصد و حق تصرف را از مهم‌ترين شروط عقد بيع و شرايط متعاقدين عنوان كرده است. به بیع فضولی پرداخته و شرايط انعقاد عقد در حالت فضولى را بيان كرده است. شروط عوضين در عقد بيع اعم از ماليت، تعيين، ملكيت تام و قابليت تسلیم از مباحث بعدى اين كتاب است. [۲]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص۵ .
۳.۲ - خياراتدر بخش ديگر، مباحث مربوط به خيارات اعم از خیار مجلس ، خيار حيوان، خيار شرط، خيار غبن، خیار تأخیر ، خيار رؤيت، خيار عيب و شرايط و احكام هر كدام از اين خيارات بيان و مباحثى نيز در مورد ارش و اقاله ارائه شده است. [۳]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص۵۱ .
۳.۳ - ملحقات بيعنگارنده برخى از ملحقات به بيع را در ادامه مطرح مى‌كند كه عبارت‌اند از: تعريف شرط و جايگاه آن و شروط صحت عقد بيع، تعليق شرط و تخلف از شرط و فاسد بودن آن، احكام خيار و فروعات آن، عوامل ضمان و شرح قاعده ضمان، بررسى اختلاف‌ها در عقود و حل مشكلات مربوط به اين اختلافات و اختلاف در مقدار مثمن، ثمن، مبيع و اجرت مى‌باشد. [۴]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص۶۶ .
۳.۴ - اجارهاحكام و فروعات فقهى مربوط به اجاره اعم از تعريف، اقسام و شروط اجاره و ويژگى‌هاى اجاره و آنچه به آن مربوط مى‌شود بيان مى‌گردد. در همين بخش نگارنده به عوامل فسخ اجاره و فروع مربوط به آن اشاره نموده و مسأله ضمان در اجاره، بيان معيار در تلف مال و ملك مورد اجاره و اجاره عمل را بيان مى‌كند. [۵]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص ۱۸۱.
۳.۵ - مضاربهدر بحث مضاربه نيز به تعريف مضاربه و شروط عقد مضاربه و شروط متعاقدين و مال در مضاربه اشاره مى‌نمايد، ويژگى‌هاى مضاربه، فسخ آن، ضمان در مضاربه و نزاع افراد در امر مضاربه را بررسى مى‌كند. [۶]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص ۲۳۳.
۳.۶ - جعالهاحكام مربوط به جعاله، تعريف جعاله ، شروط معامله‌گران در جعاله، شروط عمل و خصوصيات جعاله و فسخ آن بيان شده است. [۷]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص۲۷۳ .
۳.۷ - سایر موارداحكام و فروعات فقهى مربوط به سبق و رمایه و مشروعيت آن، احكام شركت و شرايط آن، مزارعه و شرايط فسخ آن، مساقات و شروط عقد و رفع نزاع در آن، ودیعه و احكام و شرايط عقد آن، عاریه و مشروعيت و شروط آن، رهن و شروط عقد و متعاقدين و ويژگى‌هاى رهن، هبه و مشروعيت و شرايط آن، وکالت و ويژگى‌ها و شروط فقهى آن، ضمان و فروعات و شروط آن، حواله و بيان ويژگى‌هاى آن، کفالت و شرايط كفيل و خصوصيات آن، صلح و شروط مربوط به عقد آن، لقطه( شي‌ء پيدا شده) و احكام و اقسام آن، غصب و بيان احكام آن، حجر و بيان اقسام و قواعد فقهى آن، قرض و شروط عقد و متعاقدين آن، وصیت و شرايط وصى و موصى و فروعات آن و احكام و شرايط مربوط به وقف و اقسام آن پرداخته شده و به طور مفصل قواعد فقهى آنها بيان گرديده است. در پايان هريك از مباحث، چند سؤال مربوط به محتواى بحث ارائه مى‌شد تا كتاب بيشتر جنبه درسى و تعليمى داشته باشد. [۸]
فقه المعاملات، سيد محمد كاظم مصطفوى، ج۱، ص۲۷۱ .
۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب فقهی شیعه
|